STA, Serbest Ticaret Anlaşması Nedir? STA’ların Kapsamı Nedir?
Serbest Ticaret Anlaşması (STA), anlaşmaya taraf ülkelerin kendi aralarında ticaretlerini etkileyen tarife ve tarife dışı engellerin bertaraf ederek, taraflar arasında bir serbest ticaret alanı oluşturulmasını sağlayan, ancak taraf ülkelerin üçüncü ülkeler ile ticaretlerinde mevcut ulusal düzenlemelerini sürdürmesine izin veren anlaşmalardır.
Türkiye’nin Hangi Ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşması Var?
Türkiye’nin yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) 19 adettir. Bunlardan EFTA – Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinden AB’ye girmeyen İsveç, Norveç ve İsviçre İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Morityus, Güney Kore, Malezya ve Moldova hâlihazırda yürürlüktedir.
Aşağıdaki haritada Serbest Ticaret Anlaşması yaptığımız, STA için müzakereleri başlamış ve devam eden ve müzakerelerin başlaması için girişimde bulunduğumuz ülkeler gösterilmektedir. STA yürürlükte olan ülkelerin üzerine gelince anlaşmanın yürürlüğe girdiği yıl gözükmekte. Müzakereleri tamamlanmış olanların imza aşamaları belirtilmektedir.
STA’ların Kapsamı Nasıldır? Gümrük Birliği ve STA’lar
Yani bu anlaşmalar ile anlaşmayı imzalayan ülkeler arasında gümrük vergisi ve kısıtlamalarını kaldırılır. Bununla beraber STA’ya taraf ülkeler üçüncü ülkelere karşı ortak bir gümrük tarifeleri oluşturmazlar. Her ülke anlaşma dışındaki diğer ülkelere kendi milli gümrük tarifesini uygulayabilir.
STA’da gümrük birliğinden farklı olarak üçüncü ülkelere ortak bir gümrük tarifesi uygulanmamaktadır. Ayrıca gümrük birliği’nde serbest dolaşım ilkesi geçerli iken STA’da ise menşe kuralları uygulanır.
Serbest Ticaet Anlaşmalarının kapsamı ülkeden ülkeye değişebilir. Bazı ülkelerle karşılıklı vergi tarifesi düzenlemesi yapılabilir ya da bazı ürünlerde anlaşma dışında tutula negatif liste tabir edilen ürünler yer alabilir.
STA ile Yapılan Dış Ticaretimiz Ne Kadar?
Türkiye, 2000 yılında toplam 2,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiği STA ortaklarına 2008 yılına gelindiğinde yaklaşık 12 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, 2008 yılında STA imzalanan ülkelerin 132 milyar dolar olarak kaydedilen toplam ihracat içerisindeki payları % 9’a ulaşmıştır. STA ülkelerinin toplam ithalatımız içerisindeki payları ise, 2008 yılında % 5,3 civarında gerçekleşmiştir.
EFTA ile Olan STA’nın Kapsamı – Avrupa Serbest Ticaret Birliği ile olan STA
- Ülkeler: Avusturya Cumhuriyeti, Finlandiya Cumhuriyeti, İzlanda Cumhuriyeti, Lihtenştayn Prensliği, Norveç Krallığı, İsveç Krallığı, İsviçre Konfederasyonu
- Bu ülkelerden Avusturya, İzlanda, Finlandiya ile olan anlaşmalar AB üyesi olmaları sonrası yürürlükten kalkmıştır.
- İmzalanan Yıl/Yürürlüğe Giriş: 1991 /1992
- İhracatımız: Altın (%78), diğer kabuklu meyveler(%2), balıkçılık ürünleri (%2), gemiler (%2), motorlu araçlar (%2)
- İthalatımız: Altın (%20), ilaçlar(%7), petrol gazları (%6), medikal ürünler (%5)
Arnavutluk ile Olan STA Kapsamı
- İmzalanan Yıl/Yürürlüğe Giriş: 2006/2008
- İhracatımız: Nükleer Reaktörler, Kazan; Makina ve Cihazlar, Aletler, Parçaları(% 8), Elektrikli Makina ve Cihazlar, Aksam ve Parçaları (% 8), Ağaç ve Ağaçtan Mamul Eşya; Odun Kömürü (% 6), Plastik ve Plastiken Mamul Eşya (%6), Demir veya Çelikten Eşya (% 5), Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları (%5), Esasını hububat, un, nişasta, süt teşkil eden müstahzarlar (% 4)
- İthalatımız: Demir veya çelik (%61), mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar (% 9), Alüminyum ve Alüminyum eşya (% 4), Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları (% 4),Yağlı tohum ve meyvalar, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi (% 3)
Malezya ile Olan STA Kapsamı
- İmzalanan Yıl/Yürürlüğe Giriş: 2014/2015
- İhracatımız: Tanklar ve diğer zırhlı savaş taşıtları (% 33), petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (% 10), karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar (% 6), Altın (% 6), dokunmuş halılar ve diğer yer kaplamaları (%5), boratlar ve peroksiboratlar (%3), tabii boratlar ve bunların konsantreleri (% 3)
- İthalatımız: Palm yağı ve fraksiyonları (% 25), vulkanize kauçuktan her türlü giyim eşyası ve aksesuarı (%7), sentetik filament iplikleri (% 5), hindistan cevizi, palm çekirdeği, babassu yağları ve bunların fraksiyonları (% 5), işlenmemiş alüminyum (% 5), telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar (%4)
İsrail ile Olan STA Kapsamı
- İmzalanan Yıl/Yürürlüğe Giriş: 1996/1997
- Kapsam: Ülkemiz ile İsrail arasında, sanayi ürünleri ticareti, 1 Ocak 2000 tarihinden bu yana gümrük vergisinden muaf olarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, Anlaşma kapsamı dışında tutulan herhangi bir negatif liste bulunmamaktadır.
- İhracatımız: Binek Otomobiller ve Motorlu Taşıtlar (%15), Demir ve Alaşımsız Çelikten Çubuklar (%7), İzole Edilmiş Teller ve Kablolar (%5) Demir ve Çelikten Filmaşin (%3)
- İthalatımız: Petrol Yağları (%53), Propilen ve Polimerler (%5), Siklik Hidrokarbonlar (%3), Tabii Kalsiyum Fosfatlar (%3)
Comments
Please comment